Chào bạn, có bao giờ bạn tự hỏi, đằng sau những chiếc điện thoại thông minh bóng loáng, những chiếc xe máy bon bon trên đường phố hay thậm chí là những chiếc áo quần chúng ta mặc hàng ngày, còn có những “anh hùng thầm lặng” nào khác không? Hôm nay, mình sẽ dẫn bạn khám phá thế giới của những “anh hùng” ấy, đó chính là các ngành công nghiệp phụ trợ. Nghe có vẻ hơi “cao siêu” đúng không? Nhưng thực ra, nó gần gũi với cuộc sống của chúng ta hơn bạn nghĩ đó!
Ngành công nghiệp phụ trợ là gì? Hiểu một cách “dễ thở” nhất
Để mình giải thích một cách đơn giản nhất nhé, bạn cứ tưởng tượng ngành công nghiệp phụ trợ giống như “hậu phương vững chắc” cho các ngành công nghiệp chính ấy. Nếu như ngành công nghiệp chính (ví dụ như sản xuất ô tô, điện tử, dệt may…) là “tiền tuyến”, thì ngành công nghiệp phụ trợ sẽ cung cấp “vũ khí”, “đạn dược”, “lương thực”,… nói chung là tất tần tật mọi thứ cần thiết để “tiền tuyến” chiến đấu hiệu quả.
Nói một cách chuyên nghiệp hơn một chút, ngành công nghiệp phụ trợ (Supporting Industries) là tập hợp các ngành công nghiệp sản xuất ra các sản phẩm, linh kiện, phụ tùng, nguyên vật liệu,… để cung cấp cho các ngành công nghiệp sản xuất, chế biến sản phẩm hoàn chỉnh. Các sản phẩm này có thể là chi tiết máy móc, linh kiện điện tử, phụ kiện ô tô, vật liệu dệt may, bao bì đóng gói,… Tóm lại, cứ cái gì giúp cho các ngành công nghiệp chính hoạt động trơn tru, hiệu quả hơn thì đó chính là sản phẩm của ngành công nghiệp phụ trợ đó bạn.
Vai trò “không thể thiếu” của ngành công nghiệp phụ trợ
Vậy thì, ngành công nghiệp phụ trợ quan trọng đến mức nào mà mình phải “lên sóng” để nói về nó vậy? Thực ra, nó đóng vai trò “xương sống” cho cả nền kinh tế công nghiệp đó bạn ơi. Để mình “điểm danh” một vài vai trò nổi bật nhé:
1. “Chắp cánh” cho ngành công nghiệp chính bay cao, bay xa
Bạn cứ nghĩ xem, một chiếc ô tô muốn lăn bánh thì cần bao nhiêu bộ phận? Hàng ngàn, hàng vạn linh kiện lớn nhỏ khác nhau, từ động cơ, hộp số, khung gầm cho đến ốc vít, dây điện,… Nếu không có ngành công nghiệp phụ trợ cung cấp đầy đủ và kịp thời những linh kiện này, thì các nhà máy sản xuất ô tô “chắc chắn” sẽ gặp khó khăn, thậm chí là “đứng bánh” luôn đó.
Ngành công nghiệp phụ trợ giúp các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm cuối cùng tập trung vào khâu thiết kế, lắp ráp, marketing và bán hàng, những công đoạn tạo ra giá trị gia tăng cao hơn. Còn những công đoạn sản xuất linh kiện, phụ tùng phức tạp, đòi hỏi vốn đầu tư lớn thì cứ để các doanh nghiệp phụ trợ “gánh” hết. Như vậy, các ngành công nghiệp chính sẽ giảm được chi phí sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh và có thể “tập trung” nguồn lực để phát triển những lĩnh vực khác quan trọng hơn.
2. “Tăng sức đề kháng” cho nền kinh tế
Bạn biết không, một nền kinh tế mà ngành công nghiệp phụ trợ phát triển mạnh mẽ sẽ có khả năng tự chủ cao hơn, ít phụ thuộc vào bên ngoài hơn đó. Ví dụ như trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19 vừa qua, khi chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, những quốc gia có ngành công nghiệp phụ trợ vững mạnh sẽ ít bị ảnh hưởng hơn, vì họ có thể tự sản xuất được nhiều linh kiện, vật tư trong nước.
Ngược lại, những quốc gia mà ngành công nghiệp phụ trợ còn yếu kém, phải nhập khẩu phần lớn linh kiện, phụ tùng từ nước ngoài thì sẽ dễ bị “tổn thương” hơn khi có biến động xảy ra trên thế giới. Phát triển ngành công nghiệp phụ trợ chính là “chìa khóa” để nâng cao tính độc lập, tự chủ và khả năng chống chịu của nền kinh tế trước những “cơn gió ngược” từ bên ngoài.
3. “Tạo công ăn việc làm” cho hàng triệu người
Ngành công nghiệp phụ trợ không chỉ quan trọng về mặt kinh tế, mà còn có ý nghĩa xã hội rất lớn nữa đó bạn. Bạn thử nghĩ xem, để sản xuất ra hàng tỷ sản phẩm phụ trợ mỗi năm, chúng ta cần bao nhiêu nhà máy, bao nhiêu công nhân, kỹ sư, chuyên gia,…? Chắc chắn là rất rất nhiều đúng không?
Phát triển ngành công nghiệp phụ trợ sẽ tạo ra hàng triệu việc làm mới, giúp nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân. Đặc biệt, ngành này còn có thể thu hút lực lượng lao động trẻ, có tay nghề cao, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của đất nước. Đây chính là “bệ phóng” vững chắc để Việt Nam vươn lên trở thành một quốc gia công nghiệp phát triển trong tương lai.
“Điểm danh” một vài ngành công nghiệp phụ trợ “hot” nhất hiện nay
Ngành công nghiệp phụ trợ thì “muôn hình vạn trạng” lắm bạn ơi, có rất nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhưng để dễ hình dung hơn, mình sẽ “điểm danh” một vài ngành “hot” nhất hiện nay nhé:
- Công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô: Sản xuất linh kiện, phụ tùng ô tô như khung gầm, động cơ, hộp số, hệ thống điện, điện tử, nội thất, ngoại thất,…
- Công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử: Sản xuất linh kiện điện tử như chip, vi mạch, bảng mạch in, tụ điện, điện trở, bán dẫn,…
- Công nghiệp hỗ trợ ngành dệt may – da giày: Sản xuất nguyên phụ liệu dệt may như vải, sợi, chỉ, khóa kéo, cúc áo, nhãn mác, hóa chất nhuộm,…; nguyên phụ liệu da giày như da thuộc, đế giày, lót giày, keo dán,…
- Công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí chế tạo: Sản xuất các sản phẩm cơ khí như khuôn mẫu, chi tiết máy, thiết bị công nghiệp, dụng cụ cắt gọt kim loại,…
- Công nghiệp hỗ trợ ngành nhựa – cao su: Sản xuất các sản phẩm nhựa, cao su như bao bì nhựa, ống nhựa, gioăng phớt, lốp xe,…
- Công nghiệp hỗ trợ ngành hóa chất: Sản xuất hóa chất cơ bản, hóa chất chuyên dụng phục vụ cho các ngành công nghiệp khác.
Ngoài ra, còn rất nhiều ngành công nghiệp phụ trợ khác như công nghiệp hỗ trợ ngành năng lượng, công nghiệp hỗ trợ ngành y tế, công nghiệp hỗ trợ ngành nông nghiệp,… Nói chung là “vô vàn” lĩnh vực, mỗi lĩnh vực lại có những đặc thù và tiềm năng phát triển riêng.
Ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam: “Bức tranh” hiện tại và “tương lai” rộng mở
Vậy còn ngành công nghiệp phụ trợ ở Việt Nam thì sao? “Bức tranh” hiện tại và “tương lai” như thế nào? Để mình “phác họa” một vài nét chính nhé:
1. Hiện trạng “chưa như kỳ vọng” nhưng đầy tiềm năng
Thực tế là, ngành công nghiệp phụ trợ của Việt Nam vẫn còn đang ở giai đoạn “khởi đầu”, chưa phát triển mạnh mẽ như kỳ vọng. Tỷ lệ nội địa hóa trong nhiều ngành công nghiệp còn thấp, chúng ta vẫn phải nhập khẩu phần lớn linh kiện, phụ tùng từ nước ngoài. Số lượng doanh nghiệp phụ trợ Việt Nam có năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế, chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) với công nghệ và năng lực quản lý còn yếu.
Tuy nhiên, tiềm năng phát triển của ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam là vô cùng lớn đó bạn ơi. Việt Nam có lợi thế về vị trí địa lý thuận lợi, nguồn lao động dồi dào, chi phí cạnh tranh, và đặc biệt là chính sách ưu đãi, khuyến khích phát triển ngành công nghiệp phụ trợ của Chính phủ. Cùng với đó, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu sang các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, cũng mở ra cơ hội “vàng” để ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam “cất cánh”.
2. “Thách thức” không nhỏ và “cơ hội” rộng mở
Để “hiện thực hóa” tiềm năng to lớn đó, ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam vẫn còn phải đối mặt với không ít thách thức. Đó là:
- Năng lực công nghệ và quản lý còn hạn chế: Doanh nghiệp phụ trợ Việt Nam chủ yếu là SME, nguồn lực tài chính và nhân lực còn yếu, khó đầu tư vào công nghệ hiện đại và nâng cao năng lực quản lý.
- Khả năng liên kết và hợp tác còn yếu: Mối liên kết giữa doanh nghiệp phụ trợ và doanh nghiệp công nghiệp chính chưa chặt chẽ, thiếu sự hợp tác và chia sẻ thông tin.
- Chính sách hỗ trợ chưa đủ mạnh và đồng bộ: Mặc dù Chính phủ đã có nhiều chính sách ưu đãi, nhưng vẫn còn thiếu sự đồng bộ và hiệu quả trong triển khai, chưa thực sự “tiếp sức” mạnh mẽ cho doanh nghiệp phụ trợ.
Tuy nhiên, bên cạnh thách thức, cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam là vô cùng rộng mở. Việc Việt Nam tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, cùng với xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng, sẽ tạo ra “sân chơi” lớn hơn, hấp dẫn hơn cho doanh nghiệp phụ trợ Việt Nam. Nếu chúng ta biết nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức, thì ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam hoàn toàn có thể “bứt phá” và trở thành một “động lực” tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế.
“Lời kết” và “gợi ý” cho tương lai
Ngành công nghiệp phụ trợ, tuy “thầm lặng” nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế. Phát triển ngành công nghiệp phụ trợ không chỉ là nhiệm vụ của riêng doanh nghiệp, mà còn là trách nhiệm của cả Nhà nước, các tổ chức, hiệp hội và toàn xã hội.
Để ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam thực sự “cất cánh”, chúng ta cần:
- Tiếp tục hoàn thiện chính sách hỗ trợ: Xây dựng và triển khai các chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng lực quản lý, hỗ trợ doanh nghiệp phụ trợ tiếp cận vốn, thị trường và công nghệ.
- Tăng cường liên kết và hợp tác: Thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp phụ trợ và doanh nghiệp công nghiệp chính, tạo ra chuỗi cung ứng giá trị gia tăng cao.
- Nâng cao năng lực cạnh tranh: Doanh nghiệp phụ trợ cần chủ động đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường.
- Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Chú trọng đào tạo đội ngũ kỹ sư, công nhân lành nghề, có trình độ chuyên môn cao, đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành công nghiệp phụ trợ.
Mình tin rằng, với sự chung tay của cả cộng đồng, ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam sẽ ngày càng phát triển mạnh mẽ, góp phần đưa Việt Nam trở thành một quốc gia công nghiệp hiện đại và thịnh vượng. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về “thế giới” của các ngành công nghiệp phụ trợ. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại chia sẻ với mình nhé!
